parodontitis

Parodontitis en Behandeling

Wat is Parodontitis?
Parodontitis is een tandvleesontsteking die verder gaat dan het tandvlees. Tandplak op de tanden en kiezen veroorzaakt een ontsteking in de rand van het tandvlees. Zo’n tandvleesontsteking heet gingivitis. Deze ontsteking kan zich uitbreiden van de tandvleesrand naar het daaronder gelegen kaakbot. Dit kan uiteindelijk leiden tot parodontitis.

Hoe ontstaat parodontitis?
Een ontsteking in de tandvleesrand (gingivitis) wordt veroorzaakt door bacteriën. Die bacteriën zitten in tandplak. Tandplak kan verkalken tot tandsteen dat stevig vastzit aan de tanden en kiezen. Hierop wordt weer een nieuw laagje plak gevormd etc.

Een tandvleesontsteking kan zich in de diepte uitbreiden naar het kaakbot rondom de tanden en kiezen. Het tandvlees laat daardoor los van de tanden en kiezen. In de ruimte (de pocket) die zo ontstaat tussen het tandvlees en de tanden en kiezen, vormt zich weer tandplak. Door deze tandplak verplaatst de ontsteking zich nog verder in de diepte. De vezels gaan door de ontsteking kapot en het kaakbot wordt afgebroken. Hierdoor worden de pockets dieper. In de verdiepte pockets verkalkt de tandplak gedeeltelijk tot tandsteen. Deze voortschrijdende ontsteking met afbraak van vezels en kaakbot heet parodontitis.

Kenmerken van Parodontitis
Parodontitis kan lang onopgemerkt blijven, omdat het vaak geen – of pas in een heel laat stadium – verschijnselen met zich meebrengt. Enkele kenmerken die kunnen optreden zijn: rood, slap en gezwollen tandvlees, bloedend tandvlees bij het poetsen of eten en terugtrekkend tandvlees. Ook een vieze smaak of een slechte adem kunnen duiden op parodontitis. Parodontitis geeft zelden pijnklachten. Pas in een gevorderd stadium van parodontitis ontstaan er echt klachten. Die kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het los gaan staan van tanden en kiezen of het ontstaan van ruimte tussen de tanden en kiezen.

Gevolgen  van parodontitis
Als er kaakbot verloren is gegaan gaat het tandvlees zich terugtrekken, dit is geen fraai gezicht. Doordat bij terugtrekkend tandvlees de wortels gedeeltelijk bloot komen te liggen, kunnen de tanden en kiezen erg gevoelig zijn bij het poetsen, warme, koude, zoete of zure dranken en eten. Eenmaal afgebroken kaakbot kan zich niet meer herstellen. Uiteindelijk kan er door parodontitis zoveel kaakbot verdwijnen dat de tanden en kiezen los gaan staan en uit kunnen vallen/verloren zullen gaan.

Parodontitis en algemene gezondheid
De gezondheid van uw gebit heeft direct effect op uw algehele gezondheid. En omgekeerd heeft uw algehele gezondheid effect op de situatie rond uw gebit. Het is feitelijk tweerichtingsverkeer!

Bij mensen die parodontitis hebben is het afweersysteem sterk verhoogd actief, er zijn veel meer witte bloedcellen dan normaal om te voorkomen dat de grote aantallen bacteriën zich verder verspreiden in het steriele weefsel. Deze witte bloedcellen concentreren zich bij de ontstoken tandvleesranden. Het leger gaat naar de grens om de indringers tegen te houden. Er is door deze grote inspanning een bijna evenwichtsituatie waardoor er vaak weinig klachten zijn. De situatie lijkt rustig. We noemen dit een chronische ontsteking.

Dit neemt niet weg dat ons afweersysteem dag en nacht verhoogd actief moet blijven. Voortdurend worden er grote hoeveelheden witte bloedcellen en hulpstoffen, zogenaamde ontstekingsmediatoren, die bedoeld zijn om bacteriën aan te vallen, aangemaakt.  Deze gaan echter ook mee met de bloedstroom en komen daardoor vrijwel overal terecht, waardoor elders schade kan worden aanrichten. Wat voor bacteriën niet goed is, is voor onszelf op den duur ook niet zo goed.

Onderzoek toont verder aan dat ook de bacteriën en de stoffen die zij produceren door lekkage toch deels de bloedstroom in gaan. Dat gebeurt al bij bewegingen als tandenpoetsen of eten. Ze kunnen andere lichaamsdelen bereiken en kunnen daar problemen veroorzaken. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat parodontitis:

1. Samengaat met de ontwikkeling van hart- en vaatziekten.
2. Een verhoogd risico vormt voor mensen met diabetes of aandoeningen van de luchtwegen (COPD)
3. De kans op zwangerschapscomplicaties verhoogt.
4. De kans op infecties en ontstekingen elders verhoogt

Risicogroepen
Het is bewezen dat sommige mensen meer aanleg hebben voor parodontitis dan andere. Vaak blijken bepaalde bacteriën hierbij een belangrijke rol te spelen.  Een aantal groepen loopt extra risico:

• Rokers: bij rokers komt parodontitis vaker voor dan bij niet-rokers. Bovendien is de ernst van parodontitis bij rokers groter. Ook reageren rokers minder goed op de behandeling van parodontitis.
• Diabetes: Ook diabetes (en dan vooral de niet goed ingestelde diabetes) geeft een verhoogde kans op het ontstaan van parodontitis. Ook is door diabetes de kans op het ontstaan van abcessen bij parodontitis groter.
• Stress: Psychische stress kan de afweer van het lichaam onderdrukken. Daardoor neemt de kans op het ontstaan van parodontitis toe en kunnen de nadelige gevolgen van parodontitis groter zijn.

Ook zwangerschap, verschillende systemische ziekten en medicijngebruik kunnen invloed hebben op parodontitis. Daarom is het belangrijk dat je tandarts en mondhygiënist op de hoogte zijn (en blijven) van je gezondheid en medicijngebruik.

Voorkomen van parodontitis
Bloedend tandvlees betekent dat er sprake is van tandvleesontsteking (gingivitis).

Negeer dit signaal niet, maar onderneem actie om het tandvlees weer gezond te krijgen. Tandplak veroorzaakt ontstoken tandvlees. Het is dus van belang om je mond goed schoon te houden. Hulpmiddelen bij het schoonhouden van je mond kunnen zijn: (elektrische) tandenborstel, tandpasta, tandenstokers,  ragers, gaas en/of een tongschraper. Overleg altijd met je tandarts of mondhygiënist welke hulpmiddelen voor jou het meest geschikt zijn.

Behandeling van parodontitis
Tijdige behandeling kan het verlies van tanden en kiezen voorkomen.
Door een goede mondhygiëne kun je zelf een bijdrage leveren aan de genezing van parodontitis. Het afgebroken kaakbot komt niet meer terug maar door genezing van parodontitis kan erger voorkomen worden. Daarnaast zal de mondhygiënist de tandplak en tandsteen in de verdiepte pockets verwijderen door een professionele gebitsreiniging.
De tandplak boven de tandvleesrand dien je zelf elke dag te verwijderen door er een goede mondhygiëne op na te houden. Met een tandenborstel kun je de tandplak aan de oppervlakte wegpoetsen. Met hulpmiddelen als ragers en tandstokers kun je de tandplak tussen tanden en kiezen verwijderen. Je  mondhygiënist vertelt je welke hulpmiddelen voor jou  geschikt zijn.
Door de combinatie van een goede mondhygiëne en de gebitsreiniging verdwijnt de ontsteking meestal en hecht het gezonde tandvlees zich vast aan de tanden en kiezen.

Behandeling stap voor stap

1. Eerste onderzoek:
Met metingen wordt de omvang van uw tandvleesprobleem in kaart gebracht (status). Indien nodig worden er röntgenfoto’s opgevraagd bij uw tandarts om te beoordelen of er sprake is van botverlies. Eenmaal verloren gegaan kaakbot groeit helaas niet meer aan.

2. Initiële behandeling:
In 2 lange zittingen worden de tanden en kiezen en ruimte onder het tandvlees uitgebreid gereinigd (professionele gebitsreiniging) en worden mondhygiëne-instructies gegeven.

3. Tussentijdse evaluatie:
Na 6 weken wordt een aantal tanden of kiezen nogmaals behandeld om nog eventueel  aanwezige bacteriën en restproblemen te elimineren. Er wordt ook weer aandacht besteed aan mondhygiëne-instructies. We evalueren de mondhygiëne van de afgelopen periode.

4. Herbeoordeling:
3 maanden na het afronden van de initiële fase worden de metingen van stap 1 herhaald om die te kunnen vergelijken met de metingen tijdens het eerste onderzoek. Dit wordt met u besproken. Er wordt gekeken bij welke tanden en kiezen  nog parodontitis aanwezig is en hoe dat verder aangepakt kan worden.

Eventueel een flapoperatie (bij de meeste mensen niet nodig, omdat de mondhygiëne na de initiële behandeling aanzienlijk is verbeterd) : Een flapoperatie is nodig wanneer er, ondanks de intensieve behandeling bij de mondhygiënist en uw optimale gebitsverzorging, plaatselijk tandvleesproblemen blijven bestaan.

5. Nazorg:
( 3 a 4 keer per jaar ) vindt plaats na de herbeoordeling en is een regelmatige controle van de mondhygiëne en het tandvlees + gebitsreiniging. Zonder deze behandeling krijgen de bacteriën weer de kans om zich in het tandvlees te nestelen en ontstaat er weer opnieuw parodontitis.

6. Evaluatie (na circa anderhalf jaar):
Er wordt weer opnieuw een status gemaakt, om vast te stellen wat het resultaat is van de totale behandeling . Dit wordt weer met u besproken.

Bacteriologische test

Soms kan het nodig zijn om een bacteriologische test af te nemen. Hierbij wordt tandplak voor analyse naar een laboratorium gestuurd. Het laboratorium onderzoekt dan welke soorten bacteriën in de tandplak voorkomen. Aan de hand van de uitslag van dit onderzoek kan beoordeeld worden of eventueel antibiotica nodig is, ter ondersteuning van de behandeling.

Regelmatige controle en gebitsreiniging noodzakelijk
Net als de controle van uw gebit bij de tandarts is het noodzakelijk om regelmatig uw mondhygiëne te laten controleren en om uw gebit uitgebreid te laten reinigen. Een grondige parodontale behandeling is naast een goede mondhygiëne de enige manier waarop verlies van tanden en kiezen door parodontitis, voorkomen kan worden. Als de mondhygiënist het gebit niet regelmatig reinigt, de mondhygiëne controleert en bijstuurt, dan is het een kwestie van tijd voordat de parodontitis weer terugkeert. De herbeoordeling en regelmatige nazorg behandelingen blijven dus nodig.

Het slagen van de behandeling is grotendeels van uzelf afhankelijk. Om uw tanden en kiezen te behouden is het belangrijk dat u de instructies van de mondhygiënist met betrekking tot de gebitsreiniging goed opvolgt.